Bên cạnh chỉ số IQ (trí thông minh) và EQ (trí tuệ cảm xúc), còn có một chỉ số khác cũng quan trọng không kém chính là AQ.
Chỉ số AQ là gì?
George Smith Patton (một vị tướng nổi tiếng của Mỹ) từng nói: “Thước đo thành công của một người không phải là độ cao mà họ đạt được, mà là khả năng phục hồi khi họ rơi xuống đáy“.
Khi đối mặt với nghịch cảnh và khó khăn, chính chỉ số AQ quyết định một người sẽ tiến lên hay lùi lại. Vì vậy, ngày nay, ngày càng nhiều bậc phụ huynh bắt đầu chú trọng đến việc rèn luyện AQ cho con em mình.
Thực tế ngày nay cho thấy trẻ em dường như ngày càng trở nên yếu đuối, dễ tổn thương. Thua game thì nổi giận, cha mẹ nói vài câu thì giận dỗi muốn bỏ nhà đi, cảm thấy áp lực học tập quá lớn thì muốn tự tử… Những tình huống tương tự xảy ra thường xuyên.
Tại sao những đứa trẻ này lại nhạy cảm và dễ tổn thương đến vậy? Vấn đề ở đâu? Có lẽ câu trả lời liên quan tới AQ – chỉ số vượt qua nghịch cảnh.
AQ quan trọng không kém IQ hay EQ.
AQ (Adversity Quotient) hay còn gọi là chỉ số vượt qua khó khăn, chỉ mức độ phản ứng của một người khi đối mặt với nghịch cảnh, tức là khả năng đối phó với thất bại, vượt qua khó khăn.
Khái niệm này được nhà huấn luyện nghề nghiệp người Mỹ Paul Stoltz đưa ra lần đầu tiên.
Ông viết trong sách của mình rằng, phần lớn cuộc đời của một người đều trải qua trong nghịch cảnh. Nghịch cảnh không nhất thiết phải là những tổn thương lớn như thất nghiệp, bệnh tật, đối mặt với cái chết, mà có thể là những thất bại nhỏ thường xuyên xảy ra.
Có người, vì một cú sốc mà chán nản, từ đó tự giam mình, để tâm hồn mình phủ đầy bóng tối. Có người, dù bất kể bao nhiêu lần rơi vào đáy vực, đều có thể bật trở lại như một lò xo, vượt qua sóng gió.
Rốt cuộc AQ quan trọng đến mức nào?
Khi Messi 11 tuổi, anh bị phát hiện thiếu hụt hormone tăng trưởng, sự phát triển xương bị cản trở, ảnh hưởng lớn đến chiều cao. Đối với Messi, người mơ ước trở thành cầu thủ bóng đá, điều này vô hình trung “tuyên án tử hình” cho giấc mơ của anh.
Dẫu vậy Messi vẫn luyện tập chăm chỉ, rèn luyện thể lực, nhưng sau một năm vẫn không có câu lạc bộ nào mở cửa đón anh. Messi quyết định đầu hàng số phận và ngừng tập luyện. Cha của Messi nói với anh: “Cuộc sống là một trận đấu, chỉ khi vượt qua những rào cản mà đối phương đặt ra thì mới có thể tiến thẳng đến khung thành của đối phương, số phận nằm trong chân con“. Sau đó, như chúng ta đã thấy, Messi đã chứng minh khả năng bằng đôi chân của mình.
Messi nói: “Đừng tin rằng tôi có thể tạo ra phép màu, nhưng hãy tin rằng tôi không sợ nghịch cảnh!“.
AQ không chỉ là một công cụ đo lường khả năng chịu áp lực, mà còn là một triết lý sống và một lối sống có thể học hỏi và áp dụng, giúp một người thoát khỏi nghịch cảnh, vực dậy và học hỏi.
Tầm quan trọng của AQ
Nhậm Chính Phi – nhà sáng lập Huawei, từng trải qua một quãng thời gian khó khăn ít người biết đến. Trong thời gian làm việc tại một công ty, ông bị lừa 2 triệu nhân dân tệ vì một quyết định sai lầm, không chỉ bị công ty đuổi việc mà còn gánh trên vai khoản nợ khổng lồ.
Đối mặt với một số nợ khổng lồ như vậy, người bình thường đã sớm gục ngã, nhưng Nhậm Chính Phi đã tự chịu trách nhiệm do sai lầm của mình.
Một mặt, ông tiết kiệm chi tiêu để tạo ra một cuộc sống bình thường cho gia đình, mặt khác, ông nỗ lực hết mình, với số vốn ban đầu chỉ 20.000 nhân dân tệ, ông đã thành lập công ty Huawei và đạt được một “cuộc lật ngược ngoạn mục”.
Lúc này, Nhậm Chính Phi đã ngoài tứ tuần, nhưng ông chưa bao giờ trốn tránh trách nhiệm của mình và chưa bao giờ từ bỏ. Chính thái độ kiên cường của ông trước nghịch cảnh đã tạo nên thương hiệu Huawei nổi tiếng toàn cầu ngày nay.
Trong hội nghị nhân viên kỷ niệm 20 năm thành lập Huawei, Nhậm Chính Phi chia sẻ: “Vấp ngã không đáng sợ, đáng sợ là không thể đứng dậy. Nghịch cảnh là điều rèn luyện và hoàn thiện một người tốt nhất, chỉ khi không ngừng vượt qua nghịch cảnh, bạn mới có thể tiến gần hơn đến thành công“.
Nếu một đứa trẻ chỉ có thể chấp nhận niềm vui và không thể chịu đựng một chút đau khổ nào trong quá trình trưởng thành, thì đó là một vấn đề nghiêm trọng.
AQ mạnh mẽ có thể biến mỗi nghịch cảnh thành một món quà của số phận, giúp trẻ không ngừng hoàn thiện, trưởng thành trong quá trình lớn lên.
Cách dạy con chấp nhận thất bại, vượt qua nghịch cảnh
– Dạy con hiểu về thắng thua
Khi trẻ làm đổ các khối xếp hình, thua cuộc trong trò chơi, hoặc không muốn người lớn thắng trong các trò chơi đối kháng, điều đó cho thấy trẻ chưa hình thành được quan niệm đúng đắn về thắng thua, hoặc có thể là do người lớn luôn nhường nhịn con nít.
Cha mẹ cần giải thích cho trẻ hiểu rằng, trong cuộc sống thắng thua là chuyện thường tình, quan trọng là không nên sợ hãi thất bại, mà hãy coi đó là cơ hội để học hỏi và trưởng thành.
– Giúp con tự tin hơn
Cha mẹ cần điều chỉnh tâm lý của mình, bình tĩnh đối diện với những thành công và thất bại của trẻ. Đồng thời, hãy giúp trẻ hình thành một tâm lý vững vàng, không quá quan tâm đến đánh giá của người khác.
Cha mẹ hãy dạy con rằng, thành công đi kèm với thất bại là điều tất yếu trong cuộc sống, đừng vì một vài lần vấp ngã mà đánh mất niềm tin vào bản thân.
– Cho con cơ hội trải nghiệm
Cha mẹ không nên bao bọc con quá mức mà hãy tạo điều kiện để con tự do khám phá và trải nghiệm. Nhà văn Pháp Romain Rolland từng nói: “Cuộc sống cần phải mắc một số sai lầm, vì sai lầm là cách để tích lũy kinh nghiệm“.
Những trải nghiệm đầu đời như tự mình đi chợ, nấu ăn, giặt giũ… là những cơ hội tuyệt vời để trẻ học hỏi và trưởng thành. Quan trọng là cha mẹ hãy kiên nhẫn bên cạnh con cái, hỗ trợ và động viên trẻ trong suốt quá trình đó.
– Làm chỗ dựa vững chắc cho con
Khi trẻ gặp thất bại, chúng thường cảm thấy buồn bã, thất vọng và thậm chí là tức giận. Đặc biệt là đối với những trẻ nhạy cảm hoặc đang trong giai đoạn dậy thì, những cảm xúc tiêu cực này có thể ảnh hưởng đến tâm lý và hành vi của chúng.
Lúc này, cha mẹ cần trở thành điểm tựa vững chắc cho con cái. Hãy lắng nghe, chia sẻ, cho trẻ thấy rằng cha mẹ luôn ở bên cạnh, sẵn sàng giúp đỡ chúng vượt qua khó khăn. Khi biết mình luôn có sự đồng hành của cha mẹ, trẻ sẽ cảm thấy tự tin hơn và sẵn sàng đối mặt với những thử thách phía trước.
Tóm lại, chỉ số AQ đóng vai trò rất quan trọng trong cuộc sống của mỗi người. Việc rèn luyện AQ cho trẻ ngay từ nhỏ sẽ giúp trẻ tự tin hơn, kiên cường hơn và thành công hơn trong cuộc sống.